Buty wspinaczkowe dla początkujących – jak dobrać?
2019-04-03
Po kilku wizytach na ściance, kiedy już jesteś pewny, że chcesz się zagłębić we wspinanie bardziej, przychodzi czas na zakup butów. Przeglądając strony sklepów można się pogubić – jeden model bardziej kolorowy od drugiego; niektóre buty płaskie jak normalne buty, a inne wygięte niczym banany. Który wybrać, gdy zaczynasz się wspinać? Czy w ogóle to niezbędny zakup?Buty wspinaczkowe? A po co to komu?
Buty wspinaczkowe mają zupełnie inną konstrukcję niż normalne buty. Specyficzny kształt, rodzaj gumy, grubość podeszwy, dopasowanie do stopy – to wszystko sprawia, iż wspinanie w adidasach, a wspinanie w butach wspinaczkowych to zupełnie dwa różne światy. Oczywiście – dla treningu można wspinać się w adidasach, podejściówkach a nawet butach wysokogórskich ale na początku przygody będzie to powodować frustrację. Tak więc buty wspinaczkowe to podstawa!
Producentów butów wspinaczkowych jest wielu – do najpopularniejszych w Polsce należą Evolv, La Sportiva, Ocun i Scarpa. Są to firmy z różnych krajów i kontynentów – niestety nie ma żadnej z Polski. Prawie wszyscy wytwórcy mają w ofercie modele podstawowe, jak i wyczynowe; przystępne cenowo oraz droższe.
Na początku raczej nie należy celować w drogie modele z wyższej półki. Gdy rozpoczyna się przygodę ze wspinaczką nie używa się najmniejszych stopni na ścianie ani nie staje wyłącznie na tarcie – do takich zadań stworzone są buty dla zaawansowanych. Początkujący nie wykorzysta ich potencjału nawet w kilkunastu procentach. Wystarczą więc buty o mało agresywnym profilu, z niewielką asymetrią (czyli odchyleniem od płaszczyzny).
Jak więc trzeba je dobrać?
Buty wspinaczkowe muszą być maksymalnie „wygodnie niewygodne”. Brzmi to dość dziwnie, ale już wyjaśniam.
Podczas wspinania but musi być dopasowany. W końcu chcemy wykorzystać niewielkie stopnie czy występy skalne. Wybranie jednak buta zbyt małego spowoduje, że będziemy chcieli go czym prędzej zdjąć, a samo wspinanie nie będzie przyjemnością, tylko męczarnią. Najlepiej jest przymierzyć kilka par, stanąć na stopniach (w Pamirze mamy ich trochę), zobaczyć czy dany model i rozmiar nie powoduje nadmiernego dyskomfortu. Dość dobrym wyznacznikiem do doboru rozmiaru może być krótki test, który już w wielu przypadkach się sprawdził:
Czy palce w butach są podgięte?
Jeśli NIE – przymierz mniejszy rozmiar.
Jeśli TAK: czy można je bardziej podgiąć? Jeśli NIE – przymierz większy rozmiar. Jeśli TAK – to prawdopodobnie Twój rozmiar.
Przymierzyć buty trzeba na gołą stopę bądź na cienkie stopki, by najbardziej zasymulować rzeczywiste warunki ich używania. W prawie wszystkich modelach wszyte są z tyłu pętelki – dobrze ich użyć. Przymierz koniecznie oba buty, większość osób ma stopy różnych długości. Trzeba wziąć pod uwagę, że po kilkudziesięciu minutach treningu, czy całym dniu wspinania w skałach stopy mogą troszkę spuchnąć.
Nie nastawiaj się koniecznie na dany model – każdy człowiek ma inny kształt stopy. Wyróżnia się 3 kształty: egipski (najdłuższy duży paluch, a pozostałe coraz krótsze), grecki (najdłuższy drugi palec), bądź rzymska (kwadratowa, wszystkie palce podobnej/równej długości). Nie wszystkie modele pasują do wszystkich typów stóp. Ponadto są osoby z wąskimi, jak i szerokimi stopami. Dla tych drugich istnieją specjalne modele jak na przykład Ocun Ozone Plus. Panie zwykle mają węższe stopy niż Panowie, istniejące modele damskie są węższe od męskich odpowiedników (jak La Sportiva Tarantulace Lady).
Należy pamiętać, że buty się zawsze rozbijają. Wielkość rozciągnięcia jest zależny od wielu czynników – rodzaju i ilości użytej gumy, użytej skóry, występowania podszewki a nawet stosunku rozmiaru do stopy.
Buty bardziej ogumowane z przodu (jak np. Ocun Rebel QC) rozbiją się zdecydowanie mniej, niż takie z mniejszą ilością gumy. Modele wykonane z użyciem skóry naturalnej rozciągną się bardziej, niż buty ze skóry syntetycznej. Im ciaśniejszy but kupimy, tym bardziej będzie oddziaływał na stopę, zatem rozciągnie się on nieco więcej. 
Wiązane czy rzepy?
A co z wiązaniem? Czy lepsze są modele wiązane czy z rzepami? Każdy z tych systemów ma swoje plusy. Buty wiązane można lepiej dopasować do stopy, nawet jeśli ulegną rozbiciu (jak na przykład La Sportiva Tarantulace). Jednak zawiązywanie zawsze trochę trwa a zapięcie rzepów jest dużo szybsze, co jest wygodniejsze przede wszystkim na ściance. Rzepowe buty są przez to bardzo popularne (Ocun Strike QC czy La Sportiva Tarantula). Pamiętajmy jednak, że but ma przede wszystkim dobrze leżeć a sprawa wyboru rzepów czy sznurówek powinna być drugorzędna.
Podsumowując – pierwsze buty powinny być w miarę wygodne, proste i nieasymetryczne oraz w miarę tanie (250-350zł). Pamiętaj, że mają służyć do wspinania, a nie do stania, chodzenia czy asekuracji. Dobrze dobrane posłużą długo, spowodują wzrost Twoich umiejętności oraz zwiększą zadowolenie ze wspinania. No i najważniejsze - muszą się podobać i dobrze wyglądać. W końcu zdjęcia muszą wyjść dobrze ;)
Autor: Czarek Chełkowski, E-Pamir
Autor: Czarek Chełkowski, E-Pamir
Pokaż więcej wpisów z
Kwiecień 2019
Podziel się swoim komentarzem z innymi
